Bij achterstallig onderhoud bij hoogstambomen heb je meestal te maken met een volle kroon met vruchttakken en regelmatig ook een nieuwe etage er bovenop. Als je in zo’n boom gaat snoeien dan is voor velen de vraag hoeveel mag ik snoeien? Als je snoeit krijg je reactiehout terug op de snoeiwonden en op vruchttakken. De meeste mensen noemen die nieuwe scheuten trouwens waterlot, maar dat is eigenlijk alleen het reactiehout dat binnenin een boom groeit (door te weinig licht verhouten die scheuten niet goed en blijven waterig).
Als je er bij het opknappen veel hout uit haalt, wil je natuurlijk graag dat er op dezelfde plekken niet teveel nieuw hout terug komt. Hoeveel je kunt snoeien zonder teveel ongewenste reactie te krijgen, hangt sterk af van het fruitras. Er zijn grote verschillen in snoeigevoeligheid van rassen. Een ras als Giesser Wilderman is snoei-ongevoelig en daar kun je zonder problemen 40% van het vruchthout verwijderen. Maar een ras als Brederode is zeer snoeigevoelig. Daar snoei ik dan maar 20% weg. Een overzicht van snoeigevoeligheid van verschillende rassen staat hieronder.
Vooral appels met hangend vruchthout, zoals de Sterappel of de Zoete Bloemee op de foto hiernaast, zijn zeer snoeigevoelig! Soms denken mensen dat hangend vruchthout niet meer vitaal is en knippen dat weg. Bij genoemde rassen levert je dat een berg reactiehout op. De boom wordt onrustig en het duurt jaren voordat je dat reactiehout weer kwijt bent. Ook een peer met hangend vruchthout zoals de Brederode is zeer snoeigevoelig.
Of je veel of weinig reactiehout krijgt na het opknappen/snoeien van fruitbomen hangt niet alleen af van de snoei-gevoeligheid van rassen, maar ook van het tijdstip van snoeien en hoeveel bloemknoppen er in de boom zitten. Meer hierover kun je lezen in onderstaande PPT over achterstallig onderhoud (pagina 25-34).
Achterstallig-Onderhoud-2018Als je achterstallig onderhoud wegwerkt dan zal er in de meeste gevallen reactiehout komen (behalve als een boom weinig vitaal blijkt te zijn). Dat is op zich goed voor de boom: nieuwe scheuten geven meer blad en die geven weer energie aan de wortels. Dat zorgt voor revitalisering van de boom. Belangrijker is echter waar het reactiehout gaat groeien. Dat moet niet teveel bij de weg gezaagde takken komen, want daar heb je juist het teveel aan hout weggesnoeid. Het mooiste is als de nieuwe scheuten vooral op en aan het eind van de vruchttakken verschijnen.
Waar je reactiehout krijgt wordt sterk bepaald door de manier van opknappen van hoogstambomen. Hoe meer je in dikke(re) takken snoeit hoe meer ongewenst reactiehout je krijgt. Hoe meer je in dunner hout snoeit hoe meer reactiehout er verschijnt op de vruchttakken en dat zorgt voor meer vitaliteit van de boom. Over hoe je die snoei aanpakt, kun je lezen in het bericht: Opknappen oude appelboom gelukt!
Ook zorgt het snoeien van vooral het dunner hout (tot duimdikte) voor het behoud van een luchtige maar gevulde kroon, zonder gaten erin, die makkelijk ontstaan als je dikkere gesteltakken wegzaagt.
Bij weinig vitale bomen gaat het opknappen juist om het stimuleren van het maken van nieuw hout zodat de boom kan revitaliseren. Dat betekent dat je juist veel moet snoeien om de boom te prikkelen nieuw hout te maken. Hoe je dat doet kun je lezen in het bericht: Revitaliseren oude hoogstampeer.